De Wereld Jongeren Dagen, Lissabon 2023
Vanaf 1 tot 6 augustus vonden in Lissabon de Wereld Jongeren Dagen plaats met als Thema: “Maria reisde met grote haast” (Luc. 1, 39) naar het bergland in Judea om Elisabeth haar nicht te bezoeken. Dit sloot aan bij het mooie thema lied dat die dagen vaak te horen was: ‘Há pressa no ar’ (Er gonst iets in de lucht). Honderdduizenden jongeren van meer dan honderd landen waren naar de Portugese hoofdstad gekomen.
Tevoren had ik al deelgenomen aan een bijeenkomst in Portimao, in het zuiden van Portugal, georganiseerd door de Communiteit van Chemin Neuf (CCN), een van de Nieuwe Bewegingen in de rooms-katholieke kerk die in Oosterhout een gemeenschap hebben. Samen was ik vanuit Nederland met een bus met 72 jongeren vanuit Nederland in een drie-daagse reis naar Portugal gereisd. Uit gesprekken met hen bleek dat zij het geloof goed kenden. We hebben daar inspirerende gesprekken over gehad. Zoals wij weten is kennis (kennis van de dingen van God, wel te verstaan) één van de gaven van de Geest is.
Na drie dagen busreis werden we bij aankomst op onze bestemming welkom geheten door de burgemeesteres samen met de pastoor van Portimao. De burgemeesteres bleek lid te zijn van het kerk-koor. Dat soort informatie zou je in Nederland niet zo snel verwachten. Daar moet ik wel onmiddellijk aan toevoegen dat het mij veel goed deed om te weten dat er vanuit ons land ruim duizend katholieke jongeren aan de WJD deelnamen.
Het voorprogramma in Portimao (met ruim 4000 deelnemers !) was een heel mooie opmaat voor de grote bijeenkomst van de WJD in Lissabon. In de hoofdstad werden we als groep ondergebracht in een grote middelbare school, samen met nog enkele honderden jongeren uit verschillende landen. Dames in de ene grote zaal, heren in de andere. De voorzieningen waren eenvoudig, maar afdoende voor de jongeren (alsook voor deze ‘oudere jongere’). Het is toch een speciaal slag back-packers dat zich opgeeft voor een evenement als de WJD. slapen in je slaapzak op een dun matje op de vloer hoort er bij.
De organisatie van de dagen was overduidelijk in professionele handen. Alles was heel degelijk voorbereid. Want hoe verwelkom je (en ook nog in Gods Naam!) je, nota bene, een miljoen gasten die ook nog eens allemaal op dezelfde dag aankomen? Het vervoer, de maaltijden, het onderdak, het verkeer, voorzieningen in geval van ziekte (of ‘gewoon’ een zonnesteek) of een ongeval, het zijn allemaal aspecten die aandacht moeten krijgen. Ik heb zelf geen enkele maal iets van problemen gemerkt, behalve dat er tijdens een van de heetste dagen één van de jongeren bevangen was geraakt door de hitte (tot 40 graden toe!) en daarvoor hulp ontving.
Elke dag vonden er in de stad verschillende programma’s plaats in kerken of grote hallen van de katholieke universiteit, of gewoon buiten. Via een app kon je daarover informatie verkrijgen en vervolgens besluiten om daar naartoe te gaan. Ik ben onder andere gegaan naar het park waar wel meer dan honderd stalletjes van katholieke organisaties stonden opgesteld. Daar kon je informatie verkrijgen. Het was voor deze internationale organisaties een gelegenheid om jonge mensen warm te krijgen voor hun specifieke apostolaat en bijdrage aan het leven en de opdracht van de Kerk.
Op twee ochtenden heb ik deelgenomen aan de bijeenkomst van de Nederlandse groep. Die had een grote parochiekerk toegewezen gekregen, met daaronder een grote hal waar we konden samenkomen. Het was fijn om alle Nederlandse jongeren bij elkaar te zien, samen met een twintigtal diakens, pastorale werkers, priesters en nog vijf bisschoppen.
Het doel van de WJD is niet alleen ontmoeting met geloofsgenoten, maar ook verdieping van het geloof. De inleidingen waren daarop toegesneden. Bisschop Hendriks van Haarlem-Amsterdam gaf een catechese over de Zorg om onze Aarde in het licht van de encycliek ‘Laudato si, o mi Signore’, en bisschop Mutsaert uit Den Bosch sprak over de Barmhartigheid van God. Elke dag vierden we de H. Eucharistie, en er was gelegenheid, ook op andere plaatsen voor het ontvangen van het Sacrament van Boete en Verzoening. Van dat laatste werd veel gebruik gemaakt. De aanwezige priesters maakten zichzelf daartoe beschikbaar. Gelegenheid voor dit sacrament werd dagelijks geboden op de diverse plaatsen in de gehele stad waar een of andere WJD activiteit plaats vond. Dit leidde niet zelden tot heel goede, en soms ook lange gesprekken.
De ontmoetingen met zijne heiligheid paus Franciscus waren ongetwijfeld het hoogtepunt van de WJD: de ontmoeting op de dag na zijn aankomst in Lissabon, en de gebeds wake op zaterdag avond gevolgd door de viering van de H. Eucharistie op zondag ochtend, 6 augustus, op het ‘Feest van de Gedaanteverandering van de Heer’. Het was heel bizonder om samen te komen met meer dan een miljoen geloofsgenoten uit alle windstreken. Dit doet me denken aan het visioen van Johannes (Openb. 7, 9) van “een onafzienbare menigte (…) uit alle landen en volken, van elke stam en taal.”
Bij de eerste ontmoeting had de paus ons er al aan herinnerd dat Christus voor allen gestorven is, en dat in de Kerk alle mensen welkom zijn, alle mensen: “Todos, todos, todos!”. Tijdens zijn homilie op de zondag ochtend van het Feest van de Gedaanteverandering, hield hij de jongeren naar aanleiding van de lezingen, drie dingen voor: 1. Laat je licht schijnen, het licht dat komt van Christus en van het geloof in Hem, 2. Luister. Luister naar elkaar, maar vooral naar Hem, naar Christus, en 3. Vrees niet. Wees niet bang om te getuigen van de het Evangelie dat wij ontvangen hebben.
Wat mij wel het meeste bijblijft is het moment tijdens de gebedswake op zaterdag avond. Tijdens de uitstelling van het Allerheiligste Sacrament op het altaar waren wij met zijn allen, samen met paus Franciscus verenigd in aanbidding van onze Verrezen Heer, tegenwoordig in het Sacrament. Tijdens het gebed was ook een stille periode voorzien. En daar werd gehoor aan gegeven: meer dan een miljoen jonge mensen waren stil, en dat niet alleen: zeer velen gingen op de knieen. Het was een wonderlijk moment, een heilig moment, een moment dat ik nog lang zal koesteren; en ik vermoed, velen met mij.
Ongetwijfeld is het geloof van vele duizenden jongeren gesterkt door de ervaring opgedaan tijdens de WJD. En de uitdaging die voor hen ligt nu het voorbij is, is dezelfde als die voor ons allen geldt: om het Evangelie handen en voeten te geven, om het te leven, te beleven en voor te leven, alsook om het door te geven. De schat die het Evangelie is, kun je niet alleen voor jezelf houden, die móet je wel delen, en met een zekere urgentie, net zoals Maria het nieuws van boodschap van de Engel Gabriel ging brengen aan Elisabeth: met grote haast.
Pater Thaddy